ปัญหาที่ไม่มีปัญหา

ปัญหาไม่ได้ทำให้ทุกข์ แต่ทุกข์เพราะไม่มีปัญหากับปัญหา อะไรๆ ก็ไม่สามารถที่จะทำให้เราเป็นอะไรๆ ได้ แตที่เรามักเป็นอะไรต่อมิอะไรไป เป็นเพราะเราไม่เข้าใจ แต่ถ้าเราเข้าใจว่าอะไรเป็นอะไรแล้ว ก็จะไม่เป็นอะไรกับอะไรอีกต่อไป อะไรจะเป็นอะไร เราจะไม่เป็นอะไร

สำหรับผู้ที่มีปัญาแล้ว ก็จะไม่มีปัญหากับปัญหาอีกต่อไป ไม่มีอุปสรรคกับอุปสรรคอีกต่อไป ไม่มีเรื่องกับเรื่องอีกต่อไป ไม่มีอารมณ์กับอารมณ์อีกต่อไป ปัญหาก็ไม่ใช่ปัญหา หรือไม่เป็นปัญหาสำหรับเรา อุปสรรคก็ไม่ใช่อุปสรรค หรือไม่เป็นอุปสรรคสำหรับเขา เป็นต้น
ทุกปัญหามีทางออก ไม่ใช่ออกทุกทางแล้วก็ยังมีปัญหา
ทุกปัญหามีทางแก้ ไม่ใช่แก้ทุกทางแล้วก็ยังมีปัญหา
ทุกปัญหามีคำตอบ ไม่ใช่ตอบทุกคำแล้วก็ยังมีปัญหา
เปลี่ยนอุปสรรคให้เป็นอุปกรณ์ ไม่ใช่ทุกอุปกรณ์คืออุปสรรค
แปรวิกฤติเป็นโอกาส ไม่ใช่ทุกโอกาสกลายเป็นวิกฤติ
ทุกข์ไม่ได้มีไว้เพื่อให้เป็นปัญหา
และปัญหาก็ไม่ได้มีึไว้เพื่อให้เป็นทุกข์

แล้วทุกข์มีไว้เพื่อให้ทำอย่างไร และปัญหามีไว้เพื่อประโยชน์อันใด ทุกข์ก็มีไว้ให้เห็น ไม่ได้มีไว้ให้เป็น มีไว้ให้รู้ – รู้ว่ามีทุกข์ เราไม่ได้มีหน้าที่มาเป็นทุกข์ แต่มีหน้าที่มารู้ทุกข์ มาเห็นว่านี่คือทุกข์
ปัญหาก็มีไว้เพื่อลับปัญญา หรือเพื่อให้ปัญญาเกิด ปัญญาจะเกิดจากปัญหานี่แหละ เราก็ได้ปัญญาจากปัญหานี่แหละ ดังนั้นขอบคุณเจ้าปัญหาทั้งหลาย ที่ทำให้เราได้สติปัญญา ขอบคุณบรรดาความทุกข์ทั้งหลาย ที่ทำให้เราไม่สามารถเป็นทุกข์ได้ ขอบคุณบรรดาความผิดพลาดบกพร่องทั้งหลาย ที่ทำให้เราได้พบสิ่งที่ถูกต้อง ขอบคุณทุกสรรพสิ่งรอบๆ ตัวเรา รวมทั้งตัวเรา ที่เป็นครูทำให้เราเข้าใจอะไรๆ ที่ถูกต้อง ขอบคุณตัวเราที่ทำให้เราเข้าใจว่าตัวเราไม่ใช่ตัวเรา
พ.นวลจันทร์